Cá cơm tuy nhỏ nhưng rất giàu dinh dưỡng, đặc biệt là đạm và canxi. Ngoài ra, cá cơm cũng được sử dụng để làm nguyên liệu chế biến món ăn ngon, hấp dẫn cho cả nhà. Nếu có dự định đổi vị cho bữa ăn hàng ngày với cá cơm tươi, chị em nội trợ đừng bỏ qua 9 cách chế biến cực đơn giản trong bài viết dưới đây!
Mục lục
1. Đặc điểm và giá trị dinh dưỡng của cá cơm tươi
Cá cơm (tên khoa học: Engraulidae) thuộc họ cá trổng, có kích thước nhỏ, chiều dài từ 15 – 20cm. Thông thường, cá cơm sống theo đàn ở các vùng nước mặn nhưng một số loài có thể sống ở nước ngọt. Thức ăn của cá cơm chủ yếu là thực vật phù du ở tầng nước mặt. Vào mùa xuân và mùa hè là hai thời điểm cá cơm xuất hiện nhiều nhất.
Cụ thể, mùa xuân từ tháng giêng đến tháng hai âm lịch, cá cơm xuất hiện vào ban đêm. Ngược lại, mùa hè từ tháng 7 đến tháng 8 âm lịch, cá cơm xuất hiện vào ban ngày. Vì thế, đa phần mỗi năm đều có hai mùa cho ngư dân tiến hành đánh bắt cá cơm trên biển.
Bên cạnh đó, cá cơm sinh sống và phát triển tại vùng biển Việt Nam còn vô cùng đa dạng, bao gồm cá cơm than, cá cơm sọc tiêu, cá cơm trắng hay cá cơm vàng sọc đỏ.
Về giá trị dinh dưỡng, cá cơm tuy có kích thước nhỏ nhưng chính là nguồn cung cấp chất đạm, vitamin và khoáng chất dồi dào, giúp nâng cao sức khỏe tổng thể. Trong đó, một số dưỡng chất nổi bật có thể nhắc đến như là vitamin C, vitamin A, vitamin E, vitamin K, vitamin nhóm B (thiamin, riboflavin, niacin, folate), canxi, sắt, magie, phospho, kẽm, axit béo omega-3 và một số cholesterol tốt.
Giá trị dinh dưỡng trong 100g cá cơm.
2. Điểm danh 9 công dụng của cá cơm tươi đối với sức khỏe
Nhờ hàm lượng dinh dưỡng dồi dào nên bổ sung cá cơm trong bữa ăn hàng ngày rất tốt cho sức khỏe. Dưới đây là 9 công dụng nổi bật của cá cơm:
2.1 Bảo vệ sức khỏe tim mạch
Cá cơm chứa nhiều chất béo không bão hòa – yếu tố được cho là giảm hấp thu LDL cholesterol, tác nhân gây ra bệnh đau tim, xơ vữa động mạch và đột quỵ, từ đó bảo vệ trái tim khỏe mạnh.
2.2 Ăn cá cơm có tác dụng gì? Giúp xương dẻo dai, khỏe mạnh
Canxi được tìm thấy trong cá cơm có ảnh hưởng tích cực đến xương khớp, như là tăng cường độ dẻo dai cho xương, chống lại quá trình thoái hóa và ngăn ngừa bệnh loãng xương khi về già.
2.3 Tốt cho đôi mắt
Cá cơm rất giàu vitamin A giúp tăng cường sức khỏe đôi mắt, ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng cũng như bệnh đục thủy tinh thể.
2.4 Chăm sóc làn da
Tác dụng của cá cơm ít ai ngờ đến là chăm sóc sức khỏe làn da. Theo đó, cá cơm là nguồn cung cấp axit béo omega-3, vitamin E và khoáng chất quan trọng như selen. Tất cả chất này được chứng minh là cải thiện làn da mịn màng, giảm mụn, làm chậm lão hóa và thậm chí ngăn ngừa ung thư da.
Một số công dụng nổi bật của cá cơm như tăng cường sức khỏe tim mạch, bảo vệ đôi mắt, chăm sóc làn da và cải thiện xương khớp dẻo dai.
2.5 Hỗ trợ giảm cân và tăng cơ
Cá cơm chứa nhiều protein và có hàm lượng calo thấp, giúp tạo ra cảm giác no lâu, ít thèm ăn nhưng đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng. Vì thế, đây cũng là món ăn lý tưởng dành cho những ai muốn giảm cân.
2.6 Cải thiện trí nhớ
Hàm lượng vitamin B12 và niacin dồi dào trong cá cơm giúp duy trì hệ thần kinh khỏe mạnh, đồng thời hạn chế tình trạng lú lẫn, tăng cường trí nhớ và giảm nguy cơ trầm cảm.
2.7 Hỗ trợ tiêu hóa
Thành phần axit amin trong cá cơm có khả năng thúc đẩy dạ dày tiết ra axit dịch vị. Đây cũng là một yếu tố cần thiết hỗ trợ tăng cường hoạt động tiêu hóa, giảm triệu chứng khó tiêu và đầy bụng.
2.8 Tốt cho móng và tóc
Cá cơm chứa nhiều vitamin tốt cho móng và tóc như vitamin H (hay còn gọi là biotin), vitamin B complex, vitamin E hoặc vitamin A. Vì thế, ăn cá cơm thường xuyên giúp bạn có mái tóc dày óng ả, hạn chế rụng tóc hoặc gãy móng tay.
2.9 Kích thích sản xuất hồng cầu
Chất sắt trong cá cơm không chỉ vận chuyển oxy và máu đi khắp cơ thể, mà còn tăng sản xuất hồng cầu và enzyme miễn dịch, qua đó tăng cường đề kháng cũng như giảm nguy cơ thiếu máu.
Nhìn chung, toàn bộ công dụng trên đây cũng là giải đáp cho câu hỏi ăn cá cơm có tốt không. Do cá cơm có kích thước nhỏ, vòng đời ngắn nên ít phơi nhiễm độc tố và hóa chất so với cá lớn. Vì thế, người nội trợ có thể an tâm chế biến cá cơm theo nhiều công thức khác nhau, để vừa mang lại bữa ăn thơm ngon, vừa nâng cao sức khỏe cho cả nhà.
3. Gợi ý 9 cách chế biến món ăn ngon, bổ dưỡng từ cá cơm tươi
Để bữa cơm gia đình thơm ngon, bổ dưỡng thì người nội trợ không thể bỏ qua 9 cách chế biến cá cơm được chia sẻ nhiều nhất dưới đây:
3.1 Cách nấu món cá cơm kho tiêu thơm dậy mùi
Cùng với hương vị đậm đà của cá cơm và vị cay cay nhè nhẹ của tiêu, đây chắc chắn là món ăn ngon hấp dẫn, kích thích vị giác của cả nhà.
Nguyên liệu chuẩn bị:
- 500g cá cơm tươi.
- 2-5 củ hành tím.
- 5-10 trái ớt hiểm.
- Nước màu dừa, nước lọc.
- Dầu ăn, tiêu, bột ngọt, nước mắm.
>>> Tham khảo: Các thương hiệu nước mắm ngon được ưa chuộng hiện nay
Cách thực hiện:
- Cá cơm làm sạch và để ráo nước.
- Ướp cá với tiêu, bột ngọt, ớt, nước mắm và một nửa hành tím băm nhỏ.
- Cho dầu vào chảo, phi thơm một nửa hành tím còn lại, tiếp theo là cho nước màu dừa vào chảo, đảo đều.
- Tiếp tục cho thêm 2 chén nước lọc vào chảo, nấu sôi 10 phút thì cho cá cơm đã ướp vào nấu ở lửa nhỏ.
- Khi cá chín thì tắt bếp và thưởng thức với cơm.
Cá cơm kho tiêu với vị đậm đà xen lẫn vị cay, chắc chắn làm vừa miệng của cả nhà khi thưởng thức.
3.2 Cách làm món mắm nêm cá cơm đúng chuẩn
Mắm nêm là một loại nước chấm tạo ra hương vị đặc trưng cho món ăn Việt. Đặc biệt là mắm nêm làm từ cá cơm giúp bữa ăn thêm vừa miệng. Khi ăn chung với bún, cơm trắng và một ít rau sống càng đem lại vị ngon trọn vẹn hơn!
Nguyên liệu chuẩn bị:
- 2kg cá cơm tươi (ưu tiên chọn cá có kích thước giống nhau để cá lên men và phân hủy đều).
- Muối tinh.
- Đường cát.
- Thính gạo.
Cách thực hiện:
- Rửa sạch cá cơm 4 – 5 lần và để ráo nước.
- Lấy ⅓ cá cơm ngâm vào nước muối bão hòa, sau đó khuấy nhẹ bằng đũa để không làm cho cá bị nát.
- Vớt cá cơm ra, để ráo và đem đi phơi nắng 4 – 5 tiếng cho cá khô hoàn toàn.
- Chuẩn bị một cái thau lớn, cho cá cơm đã phơi vào ngâm chung với ⅔ lượng cá còn lại. Tiếp theo là cho 20% muối, 2% đường cát và 3% thính gạo vào, trộn đều với cá để thấm gia vị.
- Cho hỗn hợp vào một vại lớn. Đóng kín nắp và ủ trong vòng 2 ngày.
- Sau đó, rút mắm cá trong vại và đổ vào bình. Chờ thêm 2 – 3 tháng để mắm có vị ngon hơn.
3.3 Cách làm cá cơm chiên giòn cực kỳ đơn giản
Cá cơm tươi lăn bột và mang đi chiên giòn chính là món ăn vặt không thể thiếu, để nhâm nhi khi chơi game, xem phim hoặc bóng đá.
Nguyên liệu chuẩn bị:
- 300g cá cơm tươi.
- 2 thìa súp bột năng.
- Nước mắm, muối, mật ong, ớt bột.
- Dầu chiên.
- Hành lá, tỏi đã cắt nhỏ.
Cách thực hiện:
- Cá cơm rửa sạch, để ráo. Sau đó, ướp với một thìa muối, hai thìa mật ong, hai thìa nước mắm, một ít ớt bột trong vòng 1 – 2 tiếng.
- Cho bột năng vào rổ cá, xóc nhẹ để bột rải đều khắp thân cá.
- Đun dầu nóng sao cho dầu ngập cá, tiếp theo là cho cá vào chiên vàng và vớt ra, để ráo dầu.
- Đổ bớt dầu ở chảo đi và cho tỏi, hành lá vào phi cho thơm. Tiếp tục đổ mật ong và một ít nước lạnh vào. Đun sôi đến khi hỗn hợp sền sệt.
- Cho cá đã chiên vào, dùng muỗng đảo đều để hỗn hợp thấm đều vào thân cá. Đến khi khô lại thì tắt bếp.
Cá cơm được chiên có độ giòn giòn, thích hợp để nhâm nhi khi xem phim, xem bóng đá hoặc chơi game.
3.4 Cách chế biến gỏi cá cơm làm đầu câu chuyện
Món này mang đến sự bùng nổ vị giác khi hài hòa hương vị, từ vị ngọt của cá cơm, vị chua của giấm, vị đậm đà của nước mắm và vị cay của gừng.
Nguyên liệu chuẩn bị:
- 80-100g cá khô.
- 1 củ hành tây.
- 1-2 quả cà chua.
- 1-2 quả dưa leo.
- 2 tép tỏi.
- Đường.
- Giấm.
- 1 miếng gừng nhỏ.
- Một chút muối hoặc 1 thìa cà phê nước mắm.
- Dầu ăn.
Cách thực hiện:
- Cá cơm rửa sạch, bỏ đầu, xương và ruột.
- Cho dầu ăn vào chảo, đợi đến khi dầu sôi thì cho cá vào chiên giòn.
- Cà chua, hành tây, gừng, dưa leo đem đi rửa sạch, sau đó cắt nhỏ hợp lý.
- Pha giấm với đường theo tỷ lệ phù hợp để có vị chua ngọt vừa phải. Bạn có thể cho thêm một thìa cà phê nước mắm hoặc một chút muối để vị đậm đà hơn.
- Cho cá cơm đã chiên giòn và rau củ quả đã chuẩn bị vào tô. Rưới từ từ nước trộn gỏi. Tiếp theo, dùng hai tay trộn đều, vừa trộn vừa nếm thử món ăn đã vừa miệng hay chưa.
- Cuối cùng, cho gỏi cá cơm ra bát và thưởng thức.
3.5 Cách nấu canh chua cá cơm dân dã
Cá cơm mềm, ngọt, không xương chế biến cùng với cà chua, khế, giá, bạc hà, đậu bắp góp phần tạo ra món canh chua thanh mát, giải nhiệt mùa hè cho gia đình.
Nguyên liệu chuẩn bị:
- 300g cá cơm.
- 100g đậu bắp.
- 100g bạc hà.
- 1 quả cà chua.
- 1 quả khế (có thể thay bằng thơm).
- 50g giá.
- 20g rau ngò gai.
- Bột canh, hạt nêm, tiêu, hành tím, ớt.
Cách thực hiện
- Cá cơm rửa sạch với nước muối, bỏ đầu.
- Cho cá cơm vào tô, ướp với ½ thìa bột canh, ½ thìa hạt nêm, ½ thìa tiêu trong vòng 10 phút để cá thấm gia vị.
- Rau củ sau khi rửa sạch thì sơ chế như sau: Đậu bắp cắt bỏ phần gốc, bạc hà cắt xéo thành từng miếng vừa ăn, cà chua bỏ cuống và cắt mùi, giá nhặt rửa sạch, rau ngò gai và ớt thái nhỏ, hành tím lột vỏ và cắt mỏng.
- Cho dầu ăn vào nồi. Đến khi dầu nóng thì cho cà chua vào để xào chín tới.
- Tiếp tục đổ 3 chén nước vào nồi, nấu đến khi sôi thì cho cá cơm vào.
- Khi nước sôi lại, hãy cho khế vào đun thêm 3 – 5 phút, nêm nếm gia vị và cho các loại rau củ còn lại vào nồi.
- Cuối cùng cho rau ngò gai vào nồi, tắt bếp và thưởng thức.
3.6 Cách nấu món cá cơm chua ngọt, ăn kiểu gì cũng ngon
Đây là món ăn có đầy đủ cung bậc mùi vị mặn, ngọt, chua, cay giúp bạn và cả nhà có bữa ăn thêm ngon miệng, đậm đà.
Nguyên liệu chuẩn bị
- 200g cá cơm khô.
- 1 củ tỏi, 1 củ hành khô rửa sạch, cắt nhỏ.
- 2 quả ớt tươi.
- 1 thìa nước cốt chanh.
- 1 thìa súp nước mắm.
- 3 thìa súp dầu ăn.
- 2 thìa súp đường.
Cách thực hiện:
- Cá cơm rửa sạch và để ráo.
- Trộn đều 1 thìa súp nước mắm, 1 thìa nước cốt chanh, 2 thìa súp đường và ớt đã cắt nhỏ với nhau.
- Bắc bếp, cho dầu ăn vào. Sau đó, cho hành, tỏi vào phi cho thơm. Tiếp tục cho cá cơm vào rang đến khi cá khô lại thì cho hỗn hợp nước mắm đã chuẩn bị vào chảo.
- Đảo đều với lửa nhỏ để cá thấm đều gia vị.
- Khi nhìn thấy nước mắm quẹo lại thì tắt bếp.
Cá cơm rang chua ngọt kích thích vị giác, giúp cả nhà ăn ngon miệng.
3.7 Cách chế biến cá cơm khô rim mặn cho những ai nhạt miệng
Cá cơm rim mặn là món ngon cực kỳ phổ biến trong thực đơn của gia đình Việt. Món này không chỉ mang lại hương vị đậm đà, mà còn dễ dàng chế biến theo các bước sau đây.
Nguyên liệu chuẩn bị:
- 200g cá cơm.
- 3 tép tỏi.
- 1 trái ớt hiểm hoặc 1/2 trái ớt sừng.
- 1 thìa canh nước mắm.
- 1 thìa canh đường.
- 1 thìa canh nước lọc.
- 1/2-1 thìa canh tương ớt.
- 1/3 thìa cà phê tiêu xay.
- Dầu ăn.
Cách thực hiện:
- Cá cơm rửa sạch, bỏ đầu, đuôi và ruột cá. Sau đó rang khô.
- Tỏi bóc vỏ, rửa sạch băm nhỏ. Ớt rửa sạch, bỏ hạt và cắt nhỏ.
- Pha nước mắm bằng cách trộn đều 1 thìa canh nước mắm, 1 thìa canh đường và 1 thìa canh nước lọc với nhau. Bạn có thể cho thêm ⅓ tỏi và ớt đã băm vào để cho thơm.
- Bắc chảo lên bếp, cho dầu ăn vào đun nóng.
- Cho tương ớt, tỏi, ớt băm, tiêu và cá cơm vào chảo. Đảo đều cho đến khi cá giòn thì từ từ cho hỗn hợp nước mắm vào, khoảng ⅔ thì ngưng.
- Tiếp tục đảo đều, để cá thấm gia vị. Khi nước mắm sánh khô như ý thì tắt bếp.
- Cho cá cơm rim ra đĩa và ăn cùng cơm trắng.
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới WHO, mỗi người trưởng thành chỉ nên sử dụng tối đa 5g muối/ngày, nếu ăn nhiều hơn thì được gọi là ăn mặn. Nhiều người Việt ở một số vùng hiện nay không hề biết rằng ăn mặn hại thận,…
3.8 Cách làm xốt cá cơm trộn salad
Ngoài chế biến món ăn dân dã từ cá cơm thì bạn có thể sáng tạo nguyên liệu này theo công thức của phương Tây. Điển hình là hãy nấu xốt cá cơm trộn salad phổ biến của Ý, giúp bữa ăn gia đình thêm mới mẻ, ngon miệng và đảm bảo trọn vẹn dinh dưỡng.
Nguyên liệu chuẩn bị:
- 4 thìa canh xốt mayonnaise.
- 4 thìa canh phô mai parmesan.
- 1 thìa cà phê mù tạt vàng.
- 1 xốt worcestershire.
- 1/2 quả chanh.
- 2 thìa canh dầu olive.
- 1 thìa canh giấm.
- 2 phần cá cơm đã ngâm với dầu.
- 1/4 thìa cà phê tiêu xay.
Cách thực hiện:
- Phô mai parmesan bào nhỏ, chanh thì vắt nước cốt và cá cơm thì rửa sạch, cắt nhỏ.
- Cho tất cả nguyên liệu đã chuẩn bị vào chén, bao gồm cá cơm, xốt mayonnaise, phô mai parmesan, mù tạt vàng, xốt worcestershire, dầu olive, giấm, tiêu, nước cốt chanh. Trộn đều và nếm thử xem đã vừa miệng hay chưa.
- Khi nước xốt đã hoàn thành, bạn có thể trộn với các loại rau củ yêu thích để tạo ra món salad chuẩn Âu thơm ngon, lạ miệng.
3.9 Cách nấu món cá cơm xào trứng ngon lạ miệng
Cá cơm kết hợp với trứng giúp cả nhà thay đổi khẩu vị. Đặc biệt là vào mùa đông, món này ăn nóng có chút cay cay, có thể làm ấm bữa cơm gia đình.
Nguyên liệu chuẩn bị:
- 50g cá cơm khô.
- 3 quả trứng.
- 2 nhánh hành lá.
- 2-3 tép tỏi.
- Ớt tươi.
- 2-3 củ hành tím.
- ¼ củ hành tây.
- 1/4 thìa cà phê bột nghệ
- 1/4 thìa cà phê ớt bột.
- 1/4 thìa cà phê muối hoặc 1 thìa cà phê nước mắm.
- 1/3 thìa cà phê đường.
- Dầu ăn.
- Một vài lá nguyệt quế
Cách thực hiện:
- Cá cơm rửa sạch, bỏ đầu và đuôi.
- Rửa sạch hành lá, hành tím, hành tây, ớt, tỏi, lá nguyệt quế. Sau đó cắt nhỏ hợp lý.
- Bắc chảo lên bếp, cho dầu ăn và cá cơm vào. Xào hoặc rang giòn như ý thì tắt bếp, cho cá cơm ra đĩa.
- Bắc chảo mới lên bếp, cho vào một ít dầu ăn, đun nóng. Cho hành lá, hành tím, tỏi, ớt tươi, lá nguyệt quế, hành tây để xào chung. Tiếp theo là cho 1/4 thìa cà phê bột nghệ, 1/4 thìa cà phê ớt bột, 1/4 thìa cà phê muối hoặc 1 thìa cà phê nước mắm và 1/3 thìa cà phê đường vào chảo.
- Đảo đều đến khi gia vị hòa quyện thì cho trứng vào.
- Khi trứng gần chín, hãy cho cá cơm vào.
- Đảo trứng từ từ để trứng quyện vào cá cơm.
- Nếm lại thử vị để xem vừa ăn hay chưa. Cuối cùng, tắt bếp và thưởng thức với cơm.
Cá cơm xào trứng mang đến vị ngon lạ miệng, hấp dẫn cả nhà.
Cá cơm không chỉ là nguyên liệu để chế biến món ăn ngon, mà còn được ứng dụng trong sản xuất nước mắm.
Theo đó, cá cơm sau khi đánh lưới được rửa sạch với nước biển và đưa lên thuyền trở về đất liền. Tại đây, ngư dân tiến hành lựa chọn tỉ mỉ các mẻ cá dùng để làm nước mắm dựa vào loại cá, độ muối, độ tươi và độ khô. Sau đó, cá cơm được trộn đều với muối theo tỷ lệ 3:1 và cho vào thùng gỗ. Cách thùng từ 3 – 5cm, một lớp muối cũng được rải thêm để giữ nhiệt và tránh xâm nhập của côn trùng.
Tiếp theo là thùng được gài nén, tiếp dẫn nhiệt tự nhiên và được kéo rút, đánh đảo cho đến khi chượp chín hoàn toàn. Quá trình này đảm bảo được chuyên gia theo dõi, kiểm tra liên tục để sản phẩm đầu ra có chất lượng tốt nhất. Sau 12 tháng, nước mắm cốt được cho vào bồn chứa và tiến hành các bước thanh trùng, kiểm định, cuối cùng là đóng chai.
Mỗi chai nước mắm cá cơm tươi đến với bữa cơm của gia đình Việt đều nổi bật với sắc nâu cánh gián đặc trưng, mùi thơm đằm và trọn vẹn dinh dưỡng từ biển cả. Nhất là khi nếm thử, có thể cảm thấy vị mặn nơi đầu lưỡi, đi kèm là vị ngọt thanh nơi cổ họng, đảm bảo làm xiêu lòng bất kỳ thực khách khó tính nào.
Thông tin thêm: > Tìm hiểu nước mắm là gì và nguồn gốc từ đâu? > Thành phần và giá trị dinh dưỡng của nước mắm > Những loại cá nào thường được dùng làm nước mắm?
Thông tin trên đây đã giúp bạn nắm rõ giá trị dinh dưỡng và công dụng của cá cơm tươi. Ngoài ra, 9 cách chế biến được gợi ý trong bài viết cũng là bí kíp gian bếp hữu ích để bạn có thể thay đổi thực đơn mỗi ngày cho gia đình, sao cho thơm ngon và tốt cho sức khỏe. Chúc bạn thực hiện thành công!
