Với câu hỏi nước mắm là gì, chắc hẳn nhiều người trong chúng ta dễ dàng trả lời rằng đây là một loại gia vị không thể thiếu trong mỗi bữa ăn. Quen thuộc là thế, nhưng có lẽ không phải ai cũng biết rõ nước mắm làm từ gì, có nguồn gốc từ đâu và được sản xuất ra sao. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin chi tiết về nước mắm – gia vị “quốc hồn quốc túy” của người Việt nhé!
Mục lục
1. Nước mắm là gì?
Về phương diện khoa học, nước mắm được hình thành từ quá trình chất đạm trong thịt động vật (cá) bị thủy phân nhờ sự tác động của các loại enzym có sẵn trong ruột động vật và một số loại vi khuẩn kỵ có thể chịu được mặn. Nói một cách đơn giản hơn, nước mắm là một loại gia vị, tiết ra từ hỗn hợp cá và muối được ủ chượp trong một thời gian nhất định.
Có thể thấy, nước mắm đã trở thành nguyên liệu được sử dụng phổ biến trải dài trên mảnh đất chữ S từ nông thôn đến thành thị, từ gian bếp đơn sơ đến khang trang hiện đại. Đồng thời, nước mắm cũng là loại gia vị nước chấm được chế biến với đa dạng nguyên liệu khác nhau. Người ta có thể làm nước mắm từ các loại cá (cá cơm, cá ngừ,…) nguyên con, nội tạng cá và muối, hoặc thêm dược thảo, gia vị,…. Ngoài ra, nước mắm cũng có thể được chế biến từ các loại tôm cua, sò hến….
Nước mắm là gì? Đây là loại gia vị, nước chấm được chế biến từ quá trình ủ chượp muối và cá trong thời gian nhất định.
Thông tin thêm: > Cách ủ nước mắm ngon tại nhà không hóa chất độc hại > Loại cá nào làm được nước mắm ngon, vị hài hòa hấp dẫn? > Thành phần và giá trị dinh dưỡng của nước mắm với sức khỏe
2. Nguồn gốc của nước mắm
Nước mắm bắt nguồn từ đâu? Nhiều người mặc định cho rằng nước mắm có nguồn gốc từ Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng. Bởi lẽ nước mắm là loại gia vị làm nên nhiều món ăn dân tộc, gắn liền với bữa cơm gia đình của nhiều thế hệ người Việt. Dù vậy, không thể bỏ qua sự thật rằng nguồn gốc của nước mắm bắt nguồn từ Châu Âu.
Theo lịch sử được ghi chép lại, nước mắm có nguồn gốc từ thời Đế quốc La Mã (từ năm thứ 27 trước Công Nguyên). Lúc này, nước mắm có tên gọi là garum, được chế biến bằng cách ướp cá với muối rồi ủ lên men. Nhưng khác với cách làm nước mắm của người Châu Á, người La Mã chỉ dùng khoảng 15% muối (ngày nay là 50%) nhằm đảm bảo garum đậm vị và dồi dào dinh dưỡng.
Đồng thời, họ thường dùng cá ngừ, cá thu và cá mòi kết hợp với lá kinh giới và một số thảo dược khác để làm ra loại nước mắm thơm ngon và an toàn cho sức khỏe. Sau khi đế quốc La Mã sụp đổ, công thức làm nước mắm được “du nhập” vào phương Đông đến các nước trong khu vực Đông Nam Á. Đến muộn nhất là vào thế kỷ X, người Việt ta đã biết làm và dùng nước mắm.
Nước mắm có nguồn gốc từ đế quốc La Mã, sau đó được lưu truyền và biến tấu thành loại gia vị đặc trưng của ẩm thực Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng.
3. Quá trình làm nước mắm truyền thống
Để làm được loại nước mắm truyền thống thơm ngon đặc trưng, người xưa thường chọn nguyên liệu cá được đánh bắt đúng mùa vụ vào thời điểm cá trưởng thành, béo mập để mang đến độ đạm nước mắm tối đa. Đồng thời, phải chọn nguồn cá tươi sạch, nguyên con, ít tạp cá và thực hiện ướp muối ngay trên thuyền sau khi đánh bắt để đảm bảo tạo ra loại nước mắm hảo hạng đậm vị cá. Bên cạnh đó, cũng cần chọn lọc loại muối ủ cá ít tạp chất và có độ kết tinh cao. Trước khi thực hiện ủ chượp cá, nên để muối lưu kho trong khoảng 1 năm để giảm bớt ion gốc kim loại – nguyên nhân gây ra vị chát đắng, nóng cổ của nước mắm.
Quá trình ủ cá với muối được thực hiện theo tỷ lệ vàng 3:1 được lưu truyền trong làng nghề làm mắm lâu đời đảm bảo tạo ra những giọt mắm ngon nhất. Sau đó, hỗn hợp cá và muối được ủ trong thùng gỗ và không thêm bất kỳ chất bảo quản nào trong khoảng 12-15 tháng. Khi hoàn thành, nước mắm truyền thống có màu cánh gián vàng rơm đẹp mắt, đậm vị nhưng có thể cảm nhận được hậu ngọt của đạm ở đầu lưỡi.
Quy trình làm nước mắm ngon trước tiên phụ thuộc vào việc lựa chọn nguyên liệu, đến công đoạn trộn tỉ lệ rồi trải qua quá trình ủ chượp Nước mắm là một loại gia vị quan trọng trong bữa ăn của mỗi gia đình Việt. Tuy nhiên, để làm…
Hy vọng những thông tin trên có thể giúp bạn hiểu hơn nước mắm là gì, có nguồn gốc từ đâu và được sản xuất như thế nào. Đồng thời, để đảm bảo sử dụng nước mắm thơm ngon mà vẫn an toàn cho sức khỏe của gia đình, bạn nên chọn các thương hiệu nước mắm uy tín trên thị trường như nước mắm Nam Ngư, nước mắm CHIN-SU, nước mắm Trí Hải,…
Tham khảo các sản phẩm được nhiều người tin dùng hiện nay:
>>> Nguồn tham khảo:
